فصل پیمان و ضوابط

اهمیت لزوم استفاده از گواهینامه ایمنی کار

بر اساس ماده هشتاد و پنجم قانون کار « برای صیانت نیروی انسانی و منابع مادی کشور رعایت دستورالعمل هایی که از طریق شورای عالی حفاظت فنی ( جهت تامین حفاظت فنی ) تدوین می شود، برای کلیه کارگاه ها ، کارفرمایان ، کارگران و کار آموزان الزامی است» و بر اساس ماده نهم آیین نامه داخلی شورای عالی حفاظت فنی مصوب سال 1389 که بر اساس تبصره 2 ماده 86 قانون کار تصویب شده است : 

 «آیین‌نامه و دستورالعمل‌ها، ضوابط، موازین و مقررات مصوب شورای عالی و آن بخش از مصوبات که برای افراد ایجاد حق و یا تکلیف می‌نماید، پس از تصویب نهایی وزیر کار و امور اجتماعی برای اطلاع عموم در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران آگهی خواهد شد.»

بر همین اساس به استناد مواد ١٣، ٨٥ و ٩١ قانون کار، آیین‌نامه «ایمنی امور پیمانکاری» تهیه گردید که در ماده ٣ آن بیان می‌کند، «کارفرما بایستی با پیمانکارانی قرارداد منعقد نماید که صلاحیت انجام کار آنان از نظر ایمنی توسط وزارت کار تأیید شده باشد» داشته باشد و بر اساس ماده 2 «پیمانکاران می‌بایست صلاحیت انجام کار خود را از نظر ایمنی از وزارت کار و امور اجتماعی اخذ نمایند» که بر اساس دستورالعمل اجرایی آیین‌نامه ایمنی امور پیمانکاری مصوب 28/12/1390 گواهینامه‌های 2 ساله‌ای برای اعلام صلاحیت ایمنی شرکت‌ها توسط کمیته‌های تشخیص صلاحیت استانی صادر می‌گردد. 

وفق مفاد ماده ١٠٦ قانون کار، دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های اجرایی مربوط به فصل ٤ (حفاظت فنی و بهداشت کار که از ماده ٨٥ شروع می‌شود) با پیشنهاد مشترک وزارت کار و وزارت بهداشت باید به تصویب هیأت وزیران برسد. لازم به ذکر است که آیین‌نامه صدرالذکر در تاریخ 5/3/1389 فقط مطابق آیین‌نامه داخلی شورای عالی فنی به تصویب وزیر کار رسیده بود و وفق استعلام به عمل آمده توسط سازمان مدیریت مبنی بر اینکه آیا تصویب‌نامه به تأیید هیأت وزیران رسیده یا خیر؟ وزارت کار تا آبان ٩7 هیچ پاسخ یا تأییدیه تصویب آیین‌نامه مذکور در هیأت وزیران را ارایه نکرده بود؛ لذا با توجه به موضوع مذکور و از آنجایی که این موضوع (داشتن گواهینامه ایمنی) صراحتاً در قانون برگزاری مناقصات و آیین‌نامه‌های مرتبط دیده نشده بود، تا تصویب این آیین‌نامه در هیات دولت، عدم رعایت آن نمی‌توانست تشریفات مناقصه را تحت تأثیر قرار دهد،

اما با تصویب مصوبه شماره: 135943/ت55887هـ مورخ: 15/10/1397 در خصوص الحاق جزء 13 به بند الف ماده 8 آیین‌نامه ارزیابی کیفی با عنوان الزام «گواهینامه تایید صلاحیت ایمنی پیمانکاری صادر شده توسط وزارت تعاون، ‌کار و رفاه اجتماعی» به عنوان یکی از اسناد استعلام ارزیابی کیفی که به تایید هیأت وزیران رسید، باید گفت آیین‌نامه «ایمنی امور پیمانکاری» به طور ضمنی به تایید رسیده است. لذا از نظر قانونی عدم اخذ این گواهینامه در مناقصات موجب فساد فرایند و در نهایت ابطال از سوی مراجع قانونی خواهد بود و از نظر حقوقی و کیفری کارفرمایانی که از پیمانکاران فاقد صلاحیت ایمنی استفاده نمایند در صورت وقوع حادثه ناشی از کار به عنوان عوامل موثر در وقوع حادثه شناخته خواهند شد.

اما نکته اینجا است که آیا فقط باید در مناقصات گواهی ایمنی اخذ شود؟ مسلماً خیر، زیرا همچنان که عنوان شد آیین‌نامه «ایمنی امور پیمانکاری» تایید ضمنی شده است و لذا مطابق ماده 3 آن کارفرما بایستی با پیمانکارانی قرارداد منعقد نماید که صلاحیت انجام کار آنان از نظر ایمنی توسط وزارت کار تأیید شده باشد؛ پس در سایر موارد ارجاع کار از جمله ترک تشریفات یا خرید کوچک و متوسط نیز این امر جاری خواهد بود.